کاخ عالی قاپو
کاخ عالی قاپو که نمونه منحصر به فردی از معماری کاخهای عهد صفوی است، در اوایل قرن یازدهم هجری ( بین سالهای ۹۷۱ تا ۹۷۷ خورشیدی ) پس از انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان به فرمان شاه عباس اول در اصفهان ساخته شد و شاه صفوی سفرا و شخصیت های عالیقدر را در عالی قاپو به حضور میپذیرفته است. این کاخ دارای 6 طبقه است که هر طبقه تزیینات مخصوص دارد.
کاخ عالی قاپو طی ۵ مرحله معماری و در زمان جانشینان شاه عباس اول بخصوص شاه عباس دوم و شاه سلیمان بین ۷۰ تا ۱۰۰ سال ادامه و تکمیل یافت.
عالی قاپو دروازه مرکزی و مدخل کلیه قصرهایی بود که در دوران صفویه در محدوده میدان نقش جهانبنا شده بودند . عالی قاپو مرکب از دوکلمه عالی و قاپو است که با هم به معنای « سر در بلند » یا « درگاه بلند » هستند.
بنای عالی قاپو با ارتفاعی حدود ۳۶ متر تا کف بازار بلندترین عمارت چند طبقه تا چند دهه اخیر در شهر اصفهان بوده است. کاخ عالی قاپو بدلیل اضافات و الحاقات معماری در هر سو نمایی متفاوت دارد به طوری که از جلو بنا از میدان نقش جهان ۲ طبقه از پشت ساختمان ۵ طبقه، از طرفین بنا ۳ طبقه و با احتساب طبقه همکف بعنوان اولین طبقه، در کل ۶ طبقه می باشد.
عمارت عالی قاپو از دو قسمت متمایز تشکیل شده است:
1- قسمت جلویی و مدخل عمارت 2 - ساختمان اصلی کاخ
1 -قسمت جلویی ساختمان از ساختمان اصلی جلوتر است و مدخل وسیع عمارت عالی قاپو در همین بخش واقع است. مدخل دارای تاق جناغی است و در دو طبقه طرفین آن درها و تاقنماهای کوچکتری وجود دارند. بالای مدخل ایوانی هست که از سه جهت باز است و تاق چوبی دارد. تاق ایوان بر 18 ستون تراشیده قرار گرفته است. در زمانهای گذشته به هنگام ضرورت اطراف ایوان را باپرده می پوشانیده اند. حوضی با لبه های مرمرین در وسط ایوان قرار دارد که فواره هایی دارد ؛ کف حوض را از مس ساخته اند. از نوشته های جهانگردانی چون تارونیه و شاردن چنین بر میآید که در گذشته دور، دیوار انتهای ایوان و سطوح ستونها آینه کاری بوده است. بنای این ایوان یا به عبارت دیگر تالار بر اساس کتاب قصص الخاقانی در سال 1053 هجری قمری آغاز شده در مدتی بسیار اندک به اتمام رسیده است. مدخل به دهلیزی راه می یابد که به صورت شمالی - جنوبی ساخته شده. در پشت این دهلیز عمارت اصلی عالی قاپو قرار دارد که در آن مقابل مدخل که از آن نام بردیم قرار دارد.
2 -بنای اصلی عالی قاپو از شش طبقه تشکیل شده است. در طرفین در ورودی عمارت شش طبقه دو سکوی سنگی وجود دارد. کتبه ای نیز در بالای این در قرار دارد که قسمتی از آن با گذشت زمان از بین رفته است. کرباسی که پس از در ورودی قرار گرفته سقفی بلند به اندازه مدخل جلویی ساختمان دارد. در همین کرباس مقابل در ورودی عمارت اصلی دری دیگر با دو سکو در طرفین هست که کرباس را به حیاط پشت ارتباط می دهد. بالای این در پنجرهای مشبک قرار دارد که از آن نور به داخل کرباس می تابد. اتاق های اطراف همین کرباس در حقیقت محل ادارات دولتی بوده است.
دو راه پله مارپیچ در دو گوشه طبقه اول راههای ارتباطی را تشکیل میدهند. بالای طبقه اول چهار طبقه هست که هر دو طبقه علاوه بر اتاقهایی که دارند دارای تالار بزرگ هستند. نخستین تالار به وسیله دری بزرگ به ایوان بخش جلویی عمارت باز میشود. بر در دیوار این تالار نقوشی زیبا و رنگارنگ وجود دارد که اغلب از آثار رضا عباسی است.
تالار صوت
عمارت عالی قاپو در طبقه ششم تالاری بزرگ دارد که تماما گچ کاری است. این تالار که به اتاق صوت نیز شهرت دارد، بر اساس شناخت فیزیکی صوت و انعکاس آن به نحوی ساخته شده که مثل یک استودیوی مجهز به ضبط صدا طنینهای اضافی صدا را از بین می برده است و اصوات را به صورتی صاف به تمام قسمتهای تالار میرسانده است. دیوارهای اتاقهای اطراف نیز با نقاشیهای زیبا تزیین شده اند. در اتاق موسیقی یا اتاق صوت ، گچبری هایی به شکل انواع جام و صراحی در دیوار تعبیه شده که ساختن و پرداختن این اشکال به غیر از نمایش زیبایی، خلاقیت و ابتکار هنرمندان گچکار، برای این بوده که انعکاسات حاصل از نغمه های نوازندگان و اساتید موسیقی، به وسیله این اشکال گرفته شده و صداها طبیعی و بدون انعکاس به گوش برسند.
به طورکلی بنای عالی قاپو به عنوان یک بنای تشریفاتی خوش ساخت و زیبا دستاورد دیگری از هنر معماری دوران صفویه است.
با آنکه بعد از دوره صفویه به تزیینات بناها خسارات جبران ناپذیری وارد شده ولی هنوز شاهکارهایی از گچبری ها و نقاشی های عهد صفویه را در بر دارد و بازدید کنندگان را به تحسین وا می دارد.
مینیاتورهای هنرمندانه رضا عباسی، نقاش معروف عهد شاه عباس، نقاشی های گل و بوته، شاخ و برگ، اشکال وحوش و طیور و گچبری های زیبای آن به شکل انواع جام و صراحی در تاق ها و دیوارها تعبیه شده است وشاه صفوی و مهمانان او، از تالار همین عمارت مناظر بازی چوگان، چراغانی، آتش بازی ها و نمایش های میدانی را تماشا می کردند.
کاخ عالی قاپو به نام های کاخ عالی قاپو اصفهان، عمارت عالی قاپو، نیز شناخته می شود.
برای مطلب کاخ عالی قاپو نظری وارد نشده است
نظر خود را بعنوان اولین نفر در مورد کاخ عالی قاپو وارد نمائید