سنگ کلیه و درمان آن

سنگ کلیه و درمان آن

بررسی سنگ کلیه و راههای درمان و عدم ابتلا به آن طی مصاحبه با دکتر سیمین وحیدی، دارای بورد تخصصی جراحی کلیه و مجاری ادراری

هر انسانی چه سالم یا بیمار، باید زندگی فعالی داشته باشد. بیماران کلیوی نیز از این قاعده مستثنا نیستند و باید بیشتر مراقب سلامت و رژیم غذایی خود باشند. علاوه بر این، سیگار و الکل نیز می تواند براحتی سلامت این افراد را به مخاطره بیندازد. البته نباید فراموش کرد تمرینات ورزشی مداوم از موارد ضروری در بهبود سلامت و کیفیت زندگی بیماران کلیوی است.
 
افرادی که بیماری های مزمن کلیه دارند یا در حال استفاده از دیالیز و کلیه پیوندی هستند، محدودیت های زیادی را تجربه می کنند. در این میان می توان به دستورهای غذایی خاص، خوردن داروهای مختلف در زمان های مشخص، مراجعات مستمر به پزشک و محدودیت برای مسافرت اشاره کرد. به همین سبب ورزش فعالیتی بسیار مناسب است که می تواند به بهبود زندگی این بیماران کمک زیادی کند. البته باید توجه داشت در افرادی که پیوند کلیه انجام داده اند، معمولا کلیه ها نزدیک به سطح پوست قرار دارد و ممکن است در برابر ضربات به وجود آمده هنگام ورزش، آسیب پذیرتر شود. در این موارد برخی ورزش های تماسی مانند فوتبال، کشتی و هنرهای رزمی توصیه نمی شود، اما از اینها که بگذریم، ورزش حتی در بیماران سنگ ساز نیز می تواند تاثیر بسزایی داشته باشد. همچنین از آنجا که بی تحرکی و رژیم غذایی نادرست می تواند در همه ما باعث بروز سنگ کلیه شود، بهتر دانستیم در این رابطه با دکتر سیمین وحیدی، دارای بورد تخصصی جراحی کلیه و مجاری ادراری گفت وگو کرده ایم.
 

تولید سنگ کلیه ، چگونه؟

 
نحوه کارکرد کلیه با تصفیه خون و خارج کردن سدیم اضافی (نمک) و دیگر مواد زائد محلول در آب صورت می گیرد. در این مرحله غلیظ شدن ادرار باعث ته نشینی و رسوب این ترکیبات به داخل کلیه می شود. با این تفاسیر رسوب های تشکیل شده در کنار یکدیگر قرار گرفته و سنگ سختی به وجود می آید. البته اسیدی یا قلیایی بودن ادرار نیز می تواند باعث به وجود آمدن سنگ در کلیه شود. این سنگ ها غالبا در کلیه به وجود می آید، اما می تواند در هر جای دیگری از مجاری ادراری مانند مثانه یا در لوله های جمع کننده ادرار نیز تشکیل شود. سنگ ها انواع مختلفی دارد و حدود ۸۰ درصد آنها از ترکیب کلسیم و عناصر دیگر به وجود می آید. بجز کلسیم، اگزالات نیز در به وجود آمدن سنگ کلیه موثر است. همچنین موادی مانند سیستین، استراویت و اسیداوریک هم می توانند سر منشأ ساخت این سنگ ها باشد. این موضوع نشان می دهد علاوه بر عوامل ژنتیکی، رژیم غذایی نیز می تواند نقش مهمی در تولید سنگ بازی کند.
 

عوامل ایجاد سنگ کلیه

 
از نشانه های سنگ کلیه، درد بسیار زیاد است که پزشکان این درد را معادل درد زایمان خانم های باردار می دانند. چنین دردی در قسمت پایین شکم احساس شده و گاهی تا کشاله ران ها نیز کشیده می شود. مسلما هیچ کس دوست ندارد درد کلیه را حتی برای چند لحظه کوتاه تجربه کند؛ بنابراین پیش از هر چیز اولین و مهم ترین موردی که باید به آن اشاره شود، درصد احتمال دچار شدن افراد به این بیماری است. تنها در ۵ درصد بیماران سنگ ساز، سنگ کلیه زمینه ارثی دارد و در ۹۵ درصد باقیمانده عوامل محیطی مانند رژیم ناسالم غذایی، تحرک نداشتن و مقدار ناکافی مصرف مایعات زمینه ایجاد سنگ کلیه را فراهم می کند. پژوهش ها نشان می دهد سنگ سازی در افرادی که خود را سنگ ساز ندانسته یا حتی زمینه های ارثی در آنها دیده نمی شود، براحتی قابل کنترل و پیشگیری است. برای این کار همه افراد باید موارد خاصی را دنبال کنند. در زمینه رژیم غذایی توصیه می شود مصرف پروتئین ها بویژه پروتئین های حیوانی محدود شود. بهتر است روزانه حدود نصف ران مرغ یا یک کف دست گوشت خورده شود. مورد دوم مربوط به مصرف نمک است. باید توجه داشته باشید مصرف نمک را محدود و از غذاهای شور پرهیز کنید. همچنین با غذا پیاز بخورید، چون پتاسیم موجود در پیاز باعث تعدیل جذب نمک (سدیم) در بدن می شود. در این رژیم جایی برای چربی نداریم و باید سرخ کردن را به حداقل رساند. بهتر است غذاها را آب پز یا کبابی کنید. درباره قند و شکر نیز باید به همین ترتیب رفتار شود، چون این مواد مانند سمی سفید بوده و بهتر است عسل یا شیرینی های طبیعی را جایگزین کنید. حتی هنگام ورزش وقتی با افت قند خون مواجه می شوید نباید از نوشابه های انرژی زای ورزشی استفاده کنید؛ به دلیل این که قند موجود در این نوشیدنی ها ساکارز است. ساکارز هنگام دفع از کلیه به فیلترهای آن آسیب زده و ضررش از قند و شکر نیز بدتر است.
 

رژیم غذایی سنگ کلیه

 
خوردن میوه و سبزی مبحث دیگری را در رژیم غذایی همه افراد ایجاد می کند. این موضوع به مقدار مصرف آنها بستگی دارد. روزانه مصرفی حدود نیم کیلو میوه و سبزی بویژه در افراد سنگ ساز مفید است. توصیه می شود این مقدار، میوه های مختلفی را شامل شود. میوه دارای سیترات است و از سنگ سازی کلیه جلوگیری می کند. البته نباید فراموش کرد در میان برخی میوه و سبزی ها اگزالات وجود دارد و مصرف بالای آن را باید محدود کنید. بادام زمینی، توت فرنگی و ریواس از این دسته بوده و دارای اگزالات بالایی هستند. برای نمونه از خوردن خورش ریواس پرهیز کرده یا حداکثر دو تا سه عدد توت فرنگی خورده شود. ما ایرانی ها به اصطلاح میوه خور هستیم و در یک وعده به صورت یکجا ظرفی کامل از توت فرنگی را می خوریم؛ چنین کاری کاملا اشتباه است! ناگفته نماند به طور کلی سبزی هایی که برگ های تیره تری دارند حاوی اگزالات بالایی بوده، ولی ممنوعیتی برای خوردن آنها وجود ندارد. درباره مرکبات نیز باید مصرف بیش از حد آنها را برای وجود اگزالات بالا محدود کنید. این رژیم غذایی برای همه افراد مناسب است و می توانید با رعایت آن از احتمال ابتلا به سنگ کلیه جلوگیری کرده و در کنار آن براحتی به ورزش دلخواه خود بپردازید. انتظار می رود با استفاده از این روش بتوانید عادت های بد غذایی خود را کنار گذاشته و سلامت خود و خانواده تان را برای سالیان دراز تضمین کنید.
 
نوشیدن چای و سنگ کلیه 
 
چای هم یکی از آن نوشیدنی هایی است که باید در مصرف آن دقت شود. در چای هایی که رنگ سیاه تری دارد، اگزالات بالایی وجود دارد که باعث سنگ سازی می شود. درست بر عکس چای های تیره، چای سبز می تواند سنگ سازی را کاهش بدهد. بد نیست بدانید چای و قهوه های فوری نیز حاوی اگزالات بسیار بالایی هستند. نکته دیگری که هنگام دم کردن چای باید به یاد بسپاریم، مربوط به مقدار زمان جوشیدن برگ های چای است. حتما بعد از دم کشیدن چای تفاله های آن را خارج کنید، چون هرچه برگ های آن مدت زمان بیشتری در آب جوش بمانند، اگزالات بیشتری تولید می شود. بهتر است هنگام دم کردن چای برای بهبود کیفیت و خاصیت آن میوه های تازه را به دلخواه به آب قوری اضافه کنید. این میوه ها می توانند یک تکه هلو، گلابی، آلبالو و میوه های مختلف دیگری باشند. با این کار به محتویات چای سیترات و مقداری ویتامینC اضافه می شود و از طرفی اثرات سوء اگزالات هم کاهش می یابد. این موضوع شامل حال گل ها نیز است. می توانید با افزودن دارچین، هل، بهارنارنج و... از خواص مشابهی بهره بگیرید. البته برخی افراد از میوه های خشک استفاده می کنند که این روش زیاد مناسب نیست. این میوه ها حاوی مواد نگهدارنده است. حتی اگر میوه ها را بدون نگهدارنده در منزل خشک کنید به طور کلی نصف ویتامین C هنگام خشک شدن از بین خواهد رفت.
 
از آنجا که کلسیم می تواند در سنگ سازی کلیه موثر باشد، آیا بهتر نیست بیماران کلیوی از مصرف آن پرهیز کنند؟
 
سال های بسیاری مردم گمان می کردند افرادی که کلیه سنگ ساز دارند، نباید لبنیات بخورند، اما برخلاف تصور همه باید بگوییم این موضوع تصوری کاملا اشتباه است. حتی در افراد سنگ ساز نیز ممنوعیتی برای استفاده از لبنیات وجود ندارد؛ بلکه با اعمال محدودیت می توانند از کلسیم موجود در این مواد نیز بهره ببرند. توصیه می شود روزی سه لیوان شیر مصرف کنید. یک لیوان شیر مساوی با نصف لیوان ماست، یک عدد کشک یا یک لیوان دوغ است؛ بنابراین همین مقدار مصرف در زندگی امروزی مقدار مناسب و بالایی را به خود اختصاص می دهد. ناگفته نماند ترتیب مصرف مواد غذایی در هر وعده نیز اهمیت دارد. برای انجام صحیح این کار ابتدا یک لیوان آب یا لبنیاتی مانند ماست و دوغ میل کنید. بعد از آن سوپ خورده و سپس سراغ مصرف غذاهای جامد بروید. یک ساعت بعد از پایان غذا یک لیوان آب و در آخر یک وعده میوه بخورید. این ترتیب را همه افراد باید رعایت کنند. این کار از تداخل باز جذب آهن گوشت و رقابت آن با جذب کلسیم جلوگیری می کند. اگر این روش را انجام ندهید در این رقابت کلسیم برنده میدان خواهد بود؛ بنابرین چنین شیوه ای را نباید هرگز از یاد ببرید.
 
 
برخی برای بهبود کیفیت زندگی بیماران کلیوی، بویژه در سنگ کلیه، توصیه می کنند ورزش کنیم. نظر شما چیست؟
 
 
همه افراد باید بدانند آب آشامیدنی را چه زمان و به چه میزانی بنوشند. مصرف دقیق آب ابتدا به اندازه یک لیوان پیش از هر وعده غذایی است. یک لیوان دیگر باید بعد از پایان هر وعده غذایی نوشیده شود که این تعداد را به شش لیوان می رساند. اگر ساعت ۱۰صبح و ۵ بعدازظهر نیز به صورت میان وعده، یک لیوان آب دیگر مصرف شود هشت لیوان آب را در زمان مناسب مصرف کرده اید.
 
سنگ های کلیه را با ورزش خرد کنید
 
به همه افراد توصیه می شود برای جلوگیری از سنگ سازی کلیه های خود در منزل نرمش های خاصی انجام دهند. البته این نرمش ها برای ورزشکاران نیز ضرورت دارد. ابتدا روی زمین دراز کشیده و دست های خود را صاف و کشیده در بالای سرتان قرار بدهید. سپس غلت زده و از یک پهلو به روی شکم خوابیده و این کار را در جهت مخالف نیز تکرار کنید. البته این غلت می تواند کامل نباشد تا فرد دچار سرگیجه نشود. چنین نرمشی هایی برای همه افراد و بویژه بیماران سنگ ساز مفید است و ادامه این کار باعث می شود رسوبات بیشتری از کلیه ها دفع شود. در ورزش های دیگری مانند شنا کردن در آب ژیمناستیک، یوگا، پیلاتس و هر ورزشی که شکم با زمین تماس دارد، همین خاصیت وجود دارد. نکته جالب توجه دیگر درباره فواید نماز خواندن است.
 
افرادی که نماز مستحبی بیشتری می خوانند و سجده ها و رکوع های طولانی تری دارند، کمتر دچار سنگ سازی کلیه ها می شوند. این موضوع برای قرار گرفتن فرد در حالت خاصی است که باعث خروج آسان رسوبات از کلیه ها می شود. دفع سنگ های کلیه روش های مختلفی دارد و دفع اندازه های بزرگ حتما باید به روش های کلینیکی و پزشکی صورت گیرد. سنگ های کلیه ممکن است انسدادی یا غیرانسدادی باشند. اگر سنگی انسداد ایجاد کند، معمولا با درد بسیار زیادی همراه خواهد بود. درباره سنگ های کوچک تر زمانی که اندازه آن حدود شش تا هفت میلی متر است، غلت زدن روی زمین به دفع سنگ کمک می کند. تاکید می کنم هنگام دفع این گونه سنگ ها از مسکن هایی که مخدر دارند یا شل کننده عضلات هستند استفاده نکنید. این قرص ها باعث به تعویق افتادن دفع سنگ می شوند. ناگفته نماند برای درمان سنگ هایی که در حالب قرار می گیرند طناب زدن نیز راهکار مناسبی است. اگر افراد سالم و بیمار به همه توصیه هایی که تاکنون گفته شده توجه ویژه ای داشته باشند، دیگر کسی از درد سنگ کلیه رنج نمی برد و متحمل هزینه های درمانی گزاف نخواهد شد.
 
آزاده جلالوند

درباره نویسنده

مای اصفهان
مای اصفهان

سایت مای اصفهان از سال 2001 میلادی تاکنون در اینترنت فعالیت دارد . این وب سایت مرجع بسیار از وب سایتها و افراد در زمینه های مختلف بوده است .

مقالات ثبت شده توسط مای اصفهان : 1265
اشتراک : سنگ کلیه و درمان آن در فیس بوک تویتر مای اصفهان

نظرات کاربران درباره سنگ کلیه و درمان آن

  • برای مطلب سنگ کلیه و درمان آن نظری وارد نشده است

    نظر خود را بعنوان اولین نفر در مورد سنگ کلیه و درمان آن وارد نمائید

نظر شما درباره سنگ کلیه و درمان آن

برای بازدیدکنندگان مخفی خواهد بود

حراجی های مای اصفهان
بازگشت به بالای صفحه