مقدمه اي بر سيستم عامل سيمبيان موبايل

در ابتدا تلفن‌های همراه دارای ساختار پیچیده‌ای نبودند. سخت افزار محدود نیاز به نرم‌افزارهای پیچیده نداشت، تا اینکه شرکتهای مطرح ساخت گوشی‌های تلفن همراه نسل‌های دوم و سوم گوشی‌های خود را عرضه کردند. این گوشی‌ها دارای امکانات سخت افزاری بیشتری بودند که شامل پردازنده، حافظه و دیسک سخت بوده و تقریباً به صورت یک رایانه کوچک طراحی شدند. در این زمان بود که این شرکتها به اهمیت نرم‌افزار در این گوشی‌ها پی برده و رقابت نرم‌افزاری در کنار رقابت سخت‌افزاری شروع شد. مایکروسافت یکی از شرکتهایی بود که قبلا روی سیستم عامل رایانه‌های جیبی خود کار کرده بود و ویندوز سی‌ای را به همین منظور طراحی کرده بود. این ویندوز قابلیت این را داشت که روی موبایل‌ها نیز نصب شود. بعد از رسمیت یافتن موبایل‌های نسل جدید شرکت‌های مطرح در این صنعت که به مشکلات بی شمار ویندوز سی پی برده بودند و نمی‌خواستند نرم‌افزار این صنعت را در انحصار یک شرکت نگه دارند با همکاری هم سیستم عامل جدیدی برای موبایل‌ها به وجود آوردند که سیمبیان نام گرفت. البته رقبای دیگری نیز مثل سیستم عامل لینوکس در این صنعت وجود دارند که فعلا به صورت عمده استفاده نشده‌اند. در اصطلاح به موبایل‌هایی که از این سیستم عامل استفاده می‌کنند SmartPhone گفته می‌شود.
● پیدایش و حیات سیمبیان
سیمبیان یک سیستم عامل کوچک برای دستگاه های موبایل و رایانه‌های جیبی است . امروزه اکثر گوشی های جدید شرکت هایی مانند نوکیا و زیمنس از این سیستم عامل در گوشی های خود استفاده می‌کنند . این سیستم عامل با زبان C++ نوشته شده است و بهمین دلیل برنامه هایی که شما تحت آن مینویسید اگر با C++ باشند بهترین کارایی را خواهند داشت . چون از زبان native خود سیستم استفاده می‌کنند .
● مشخصات سیمبیان ورژن ۷
داشتن ابزارهایی مانند contacts, schedule, messaging, browsing, office, utility and system control موتور مرورگر وب برای پشتیبانی کامل مرورگرهای وب و WAP پشتیبانی از سیستم های MMS وSMS و EMS و همچنین POP۳, IMAP۴, SMTP, MHTML دسترسی اشتراکی به صفحه ، کیبورد ، فونت ها و عکس ها ، ضبط و پخش صدا و فرمت های تصاویر ، شامل API برای اعمال گرافیکی امکان برقراری ارتباط توسطTCP/IP , WAP , InfraRed ,Bluetooth , USB , Wireless systems پشتیبانی از Unicode و فونت ها و فرمت های متن اضافی تایلندی و عربی و عبری. انتقال فایل توسط SyncML و تبدیل فایل ها . امکان برنامه نویسی تحت سیستم عامل با c++ و java نسخه های ورژن ۸ و ۹ این سیستم عامل برای گوشی های نوکیا سری N عرضه شده است که دارای امکانات بیشتری می باشد.
● شرکت‌های به وجود آورنده:
۱۴ شرکت اصلی و چند شرکت فرعی از به وجود آوردندگان این محصول بودند، بعضی از این شرکتها در زمینه نرم‌افزار و بعضی از آنها در زمینه سخت‌افزار به رشد این سیستم عامل و موبایل‌های آن کمک کرده‌اند. از اصلی‌ترین شرکتها می‌توان به Nokia، Sony-Erricson، LG، Samsung، Motorola، Arima، BenQ، Fujitsu، Sanyo، Sendo، Mitsubishi Electronics و Siemense اشاره کرد.
● فناوری سیمبیان
سیمبیان شبیه دیگر سیستم عامل‌های مدرن و امروزی که برای رایانه‌ها وجود دارند، به وجود آمده است. بنابراین دارای امکانات خوبی مثل چندکارگی، MultiThreading و همچنین مدیریت حافظه است. در طراحی اولیه مبنای کار را بر روی این موضوع بنا نهاده‌اند که این سیستم عامل می‌بایست روی امکانات سخت‌افزاری بسیار کم (بطور مثال: ۴ مگابایت حافظه) کارایی فوق العاده‌ای داشته باشد. به همین دلیل این سیستم عامل می‌تواند روی موبایل‌های امروزی فوق العاده سریع کار کرده و حداقل مشکل را داشته باشد. این سیستم عامل بر اساس وقایع و رخدادها (events) بنا نهاده شده است (شبیه دیگر سیستم عامل‌های امروزی مثل ویندوز) و پردازنده طوری مورد استفاده قرار می‌گیرد که کمترین میزان بار روی موبایل قرار گیرد. هم اکنون با اینکه نسخه هشتم سیمبیان عرضه شده است اما نسخه ۷ این سیستم عامل روی موبایل‌ها قرار می‌گیرد و تا به حال نسخه‌های مختلفی از آن بدون اینکه به صورت کامل استفاده شوند به فراموشی سپرده شده‌اند. جالبترین مورد برای این سیستم عامل به وجود آمدن اولین کرم و ویروس موبایل روی این سیستم عامل در سال ۲۰۰۴ بود. این کرم که Cabir نام دارد می‌تواند با استفاده از فناوری بلوتوث خود را به موبایل‌های دیگر منتقل کند.
● رابط‌ های کاربری:
هم اکنون دو رابط اصلی کاربری برای سیمبیان به وجود آمده است. اولین رابط که بیشترین استفاده را در موبایل‌ها دارد توسط نوکیا نوشته شده است. این رابط دارای نسخه‌های مختلفی است اما Series ۶۰ نسخه اصلی این رابط است که بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. رابط کاربری دوم با نام UIQ به وجود آمده است که دارای امکانات بسیار خوبی است و رفته رفته در حال باز کردن جای خود در بین شرکت‌های تولید کننده موبایل است. هر دوی این رابط‌ها به صورت کاملاً گرافیکی و شبیه به هم طراحی شده‌اند و کار با آنها بسیار راحت است.
شرکت سیمبیان چند توصیه امنیتی را نیز به کاربران این سیستم‌عامل پیشنهاد می کند:
▪ چنانچه برایتان ممکن است اطلاعات گوشی یا سیستم موبایل خود را به کامپیوتر خود نیز منتقل کنید تا یک بک‌آپ از آن در اختیار داشته باشید.
▪ اتصال بلوتوث را تنها زمانی که به آن نیاز دارید، در حالت visible قرار دهید. روشن نگاه داشتن بلوتوث به این معنی است که هرکسی در محدوده ده متری شما قابلیت تماس با دستگاه شما را دارد.
▪‌ در یک گوشی مبتنی‌بر سیستم‌عامل سیمبیان هرگاه پیامی از طریق بلوتوث برای شما ارسال ‌شود، پیام?RECEIVE MESSAGE نیز نمایش داده می‌شود. چنانچه نمی‌دانید پیغام از سوی چه کسی فرستاده شده است یا انتظار دریافت آن را نداشته‌اید، هرگز گزینه YES را انتخاب نکنید. چنانچه با وجود انتخاب گزینه NO پیغام از روی نمایشگر حذف نشد، مکان خود را تغییر دهید و دستگاه را به مد hidden سوییچ کنید.
▪ برنامه‌های کاربردی را تنها از منابع مطمئن مانند وب سایت شرکت سازنده گوشی یا وب‌سایت‌هایی مانندHandgo.com ،AllAboutSymbian.com ،My-Symbian.com و دیگر وب‌‌‌سایت‌های مطمئن ارائه‌دهنده برنامه‌های کاربردی دانلود کنید.
▪‌ زمانی که یک برنامه کاربردی روی گوشی خود نصب می کنید، جزئیات آن مانند نام نرم‌افزار و سازنده آن نیز نشان داده می‌شود. با استفاده از این اطلاعات می‌توانید از نصب برنامه‌هایی که ماهیت آن‌ها مشخص نیست، خودداری کنید. همچنین هنگام اتصال به اینترنت یا شبکه‌های دیگر، می‌توان از نرم‌افزارهای امنیتی دیگری نیز استفاده کرد. برای نمونه شرکت سیمانتک، سازنده نرم‌افزارهای امنیتی، آنتی‌ویروس و فایروال ویژه‌ای برای گوشی‌های سری شصت و هشتاد شرکت نوکیا طراحی کرده است.
● توسعه نرم‌افزارهای مبتنی بر سیمبیان‌
سیمبیان، یک نرم‌افزار باز ولی نه به معنای اپن‌سورس است؛ یعنی سورس کد آن در دسترس عموم نیست. در مقابل، تقریباً همه سورس کد آن، در اختیار شرکای این شرکت و شرکت‌های سازنده گوشی‌های موبایل که از این پلتفرم استفاده می‌کنند قرار دارد. همچنین APIهای آن عموماً به صورت مستند شده در دسترس است و هر کسی می‌تواند برای توسعه نرم‌افزارهای مبتنی‌بر سیمبیان از آن‌ها استفاده کند.
پلتفرم‌های مختلفی مبتنی‌بر سیستم‌عامل سیمبیان وجود دارند که یک کیت توسعه نرم‌افزار (SDK) در دسترس توسعه‌دهندگان برنامه‌های کاربردی قرار می‌دهند.
شرکت‌های بزرگ سازنده نرم‌افزار نیز نرم‌افزارهای مختلفی را برای این سیستم‌عامل طراحی می‌کنند که برخی از آن‌ها پیش از این در کامپیوترهای شخصی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند.
برای نمونه شرکت ادوبی، سازنده نرم‌افزار Adobe Reader، نسخه‌ای از آن را برای پلتفرم سیمبیان تولید کرده است که به کاربران امکان می‌دهد از فایل‌های PDF در گوشی‌های نوکیا ۶۶۸۰ و دستگاه‌های Nokia Communicator سری ۹۵۰۰ و نیز ۹۲۹۰.۹۲۱۰ استفاده کنند. این نرم‌افزار را می‌توان از طریق اینترنت، به صورت ضمیمه ایمیل یا از کامپیوتر روی سیستم مبتنی‌بر سیمبیان نصب کرد. در شکل ۱، اینترفیس این نرم‌افزار را روی نمایشگر یک گوشی نوکیا ۶۶۸۰ می بینید.
همچنین UIQ، پلتفرمی نرم‌افزاری براساس سیستم‌عامل سیمبیان است که توسط شرکت UIQ Technology ساخته شده است. در واقع، UIQ یک لایه واسط کاربر گرافیکی است که امکان افزودن کامپوننت‌های مختلف به بخش اصلی سیستم‌عامل را فراهم می‌کند. یکی از جالب‌ترین امکانات برای توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان این پلتفرم، امکان برنامه‌نویسی بومی با ++C است؛ چرا که هم خود سیستم‌عامل و هم پلتفرم توسعه آن با این زبان نوشته شده است و به همین علت بالاترین کارایی را برای برنامه‌های کاربردی فراهم می‌آورد. UIQ۳ تازه‌ترین نگارش این پلتفرم است.