غنی سازی تنقلات کودکان

		  غنی سازی تنقلات کودکان

گروهي از دانه‌هاي گياهي شامل گندم، ذرت و... که قسمت عمده خوراک بشر را شکل مي‌دهند غلات ناميده مي‌شود. نان و برنج دو تامين کننده مهم انرژي براي ايرانيان به شمار مي‌روند.

گروهي از دانه‌هاي گياهي شامل گندم، ذرت و... که قسمت عمده خوراک بشر را شکل مي‌دهند غلات ناميده مي‌شود. نان و برنج دو تامين کننده مهم انرژي براي ايرانيان به شمار مي‌روند.

در سالهاي دور پدران و مادران ما در خانه‌هاي خود و به صورت خانگي غلات را فرآوري مي‌کردند؛ به عنوان نمونه برنجک يکي از غلات فرآوري شده به شمار مي‌آيد. اگر چه در دهه‌هاي گذشته نقش «غلات فرآوري‌شده» فقط به عنوان تنقلات بود و کسي آنها را در خوراک روزمره افراد و کودکان مهم بر نمي‌شمرد، اما امروزه به دلايل گوناگون خانوادگي، اجتماعي و فرهنگي از يک‌سو و عدم وجود هماهنگي بين بخشي مطابق با منافع جامعه، متاسفانه اين قبيل فرآورده‌ها در سبد غذايي کودکان و حتي گاهي بزرگسالان جاي بيشتري را به خود اختصاص داده‌اند، مانند پفک‌ها و ...
در اين نوشته قصد آن را نداريم که به دلايل رنگارنگي که باعث شکل‌گيري اين روند شده بپردازيم. نمي‌خواهيم بگوييم که اشتغال هر دو والد و کاهش زمان توجه آنها به خوراک فرزندان، چقدر در اين پديده نقش دارد. قصد نداريم عنوان کنيم که خوردن خوراک‌هاي آماده شده در کارخانجات نوعي ارزش محسوب مي‌شود در حالي که خوردن ميوه‌هاي تازه و خشک اين‌گونه نيست، چون فاقد نام تجاري هستند.

تلاش نمي‌کنيم به قلم بياوريم که تنقلات سالم و مغذي فرهنگ خودمان را فراموش کرده‌ايم و به جاي آن تقليد از ديگران را پيش گرفته‌ايم. اصلاً در اين نوشته نمي‌گنجد که تاكيد كنيم چندين برابر درآمد رسانه ها از تبليغات اين‌گونه محصولات را بعدها متولي سلامت و بهداشت جامعه بايد خرج کند تا آثار آن آگهي‌هاي مضر از بين برود. هر دو دست خود را بالا گرفته‌ايم و به نشانه تسليم مي‌گوييم: «بايد غني‌سازي غلات فرآوري شده اجباري شود.»
به تازگي نتايج علمي در کشورمان و نيز ساير مناطق جهان نشان داد که غني‌کردن آرد گندم و برنج با آهن مي‌تواند شيوع بيماري کم‌خوني را مهار کند. خوشبختانه به زودي استفاده از آرد گندم غني شده در سراسر کشور جامه عمل مي‌پوشد.

به همين دلايل بالا بود که تحقيقات جديدي صورت پذيرفت و نشان داد که وقت آن فرا رسيده همه خوراک‌هاي فرآوري شده غلات غني‌سازي شوند.
اهميت کمبود و فقر آهن، يد و ويتامين آ در سطح بهداشت اجتماعي بر کسي پوشيده نيست. از سوي ديگر، تغييراتي که در عادات غذايي مردم پيش آمده است باعث شده تا کمبود روي و فوليک اسيد هم به کلکسيون مشکلات جسمي افزوده گردد. بيم آن مي‌رود که با ادامه اين روال، شاهد کاهش ميزان مواد مهم ديگري مانند ويتامينB12، کلسيم و سلنيوم هم باشيم. اما چه بايد کرد؟
در جوامعي که از غذاهاي يکنواخت، عمدتاً از پلو، استفاده مي‌کنند، بايد منتظر کمبود برخي انواع ويتامين ب مانند تيامين و نياسين باشيم. جوامعي که تا چند سال پيش براي تهيه غذا ، دانه‌هاي غلات به دست آمده از زمين‌هاي خودشان را آرد مي‌کردند امروزه بيش از پيش به غلات فرآوري شده در کارخانجات روي آورده‌اند و اين يعني افزايش خطر فقر ويتامين‌هاي ب. براي نمونه، چندي پيش در برزيل بيماري بري بري همه‌گير شد.
بيماري بري بري بر اثر کمبود نوعي ويتامين ب عارض مي‌گردد. در آمار منتشره از سوي وزارت بهداشت برزيل صدها نفر از جمعيت اين کشور را مي‌توان يافت که علائم بري بري را داشته‌اند و 37 نفر از آنها هم فوت شده‌اند. براي مبارزه با اين امر، برنامه غني‌سازي برنج مصرفي با تيامين(نوعي ويتامين ب) در جنوب غربي برزيل که بيشتر از ساير نقاط درگير بود، اجرا شد و موفق بود.

اگر بخش خصوصي اين بينش را داشته باشد که به طور داوطلبانه به غني‌سازي محصولات غذايي خود دست بزند، عموماً بخش‌هاي دولتي فقط بايد بر اين امر نظارت کنند که آيا مواد مغذي درون اين محصول با آنچه سازنده آن ادعا دارد، از لحاظ کمي و کيفي تطابق دارد يا خير؟ به عبارت ديگر، بايد محرز شود که محصول نهايي که به دست مصرف‌کننده مي‌رسد، همان مقدار از ماده مغذي قابل جذب را که توليدکننده ادعا مي‌کند، در خود داشته باشد.
دولت‌ها نمي‌توانند پيش از مسجل شدن لزوم غني‌سازي محصولات جهت پيشگيري از کمبود مواد مغذي در مردم کشور، غني‌سازي را اجباري کنند. پس لازم است وزارت بهداشت پژوهش‌هاي بزرگ مبتني بر جمعيت را در حداقل برخي نقاط کشور اجرا کند و بر پايه نتايج آن غني‌سازي محصولات غذايي را به طور جدي پي‌گيري نمايد.

کمبود آهن را چه مي‌رسد؟!
فقر آهن يک چالش ويژه است. نخست اين که شيوع زيادي دارد. به ويژه افراد فقير زياد به آن مبتلا هستند. دوم، افزودن آهن به غلات ممکن است رنگ، طعم و عمر مفيد مواد غذايي مربوطه را بکاهد و از سويي مطمئن نيستيم که آهن افزوده شده به تمامي، جذب بدن مي‌شود.
پژوهشي که در مناطق فقيرنشين کشور کنيا صورت پذيرفت، حقايق جديدي را روشن ساخت. دکتر آندانگو و همکارانش نشان دادند که نوع آهن افزوده شده به غلات هم در کنار ميزان آن اهميت دارد. به عنوان مثال، آنها به يک گروه از دانش‌آموزان دبستان غذايي مي‌دادند که با آرد حاوي آهن الکتروليتي آماده شده، اما غذاي گروه ديگر با آرد داراي همان مقدار آهن اما به شکل سديم- آهن- اسيد ادتيک پخته شده بود.

معلوم شد آهن الکتروليتي هيچ تاثيري بر منابع آهن بدن و علائم کمبود آن ندارد. پس مي‌بينيم نوشتن «غني‌شده با آهن» روي يک محصول چيزي به ارزش آن نمي‌افزايد، مگر اين که مقدار و نوع آهن افزوده شده جهت کاهش علائم فقر آهن و پرکردن منابع آهن بدن مفيد باشد.
شايد براي شما هم جالب باشد بدانيد که اصولاً افرادي که دچار فقر آهن هستند بيشتر از ساير افراد توان جذب آهن غذا را دارند و اين امر باز بر اهميت لزوم توجه به غني‌سازي محصولات غذايي و غلات مي‌افزايد.
پژوهش دکتر آندانگو و همکاران وي پنج ماه پس از شروع، نيمه کاره متوقف شد. نتايج و بهبود افراد در گروهي که سديم- آهن- اسيد ادتيک مصرف مي‌کردند به قدري واضح بود که از لحاظ اخلاقي درست نبود که بقيه افراد از خواص آن محروم بمانند. البته فقط يک سوال مانده بود؛ آيا سديم-آهن-اسيد ادتيک براي بدن مضر نيست؟
شواهد موجود همگي دال بر اين بود که اسيد ادتيک يک ماده کاملاً بي‌خطر است. از طرف ديگر پنج کودک شرکت کننده در اين تحقيق که به مقدار بسيار بيشتر از اندازه عادي از اين ماده خورده بودند، هيچ مشکلي را گزارش نکردند. البته دکتر آندانگو تاکيد مي‌کند که بايد در آينده هم نظارت کافي بر مصرف‌کنندگان اين ماده داشت و بايد هر گونه آثار مضر آن را شناسايي کرد.

ما چه کنيم؟
در حالي که با سيلي از عوامل و تغييرات در رژيم غذايي محاصره شده‌ايم، بايد همواره به خاطر بسپاريم که بهترين راه براي پيشگيري از ناهنجاري‌هاي غذايي، استفاده مداوم از گروه‌هاي متنوع غذايي و آن هم، به ميزان لازم است. در اين اثنا، توجه به غني‌سازي به عنوان راه‌حلي در دسترس براي کاهش شيوع کمبود مواد مغذي بايد حتماً مدنظر باشد حتي اگر اين غني‌سازي به اندازه‌اي نباشد که مثلاً سطح آهن بدن فرد را به ميزان طبيعي برساند، اما بتواند از ابتلاي وي به کم‌خوني و فقر آهن جلوگيري کند.
غني‌سازي غلات فرآوري شده دو مزيت مهم دارد: نخست اين که اين مواد خوراکي به طور معمول توسط همه اقشارجامعه حتي افراد فقير استفاده مي‌شود و دوم، معمولاً مقدار خوردن اين محصولات به اندازه‌اي نيست که خطرات مصرف بيش از حد مواد غني‌سازي را مطرح نمايد.
غني‌سازي مواد غذايي يکي از پايدارترين و مقرون به صرفه‌ترين روش‌هاي موجود براي تقويت سلامت همگاني است. شايد لازم نباشد دولت، در حال حاضر غني‌سازي غلات فرآوري شده را اجباري کند ولي آيا رسانه ملي صدا و سيما نمي‌تواند با سياست تشويقي، غول‌هاي توليدکننده اين خوردني‌هاي تفنني را به اين‌سو هدايت کند که محصولات خود را با آهن، يد و ويتامين‌ها غني‌سازي کنند؟ وزارت بهداشت هم در کنار نظارت عادي بر اين محصولات، کميت و کيفيت مواد مغذي افزوده شده را تحت نظر داشته باشد.


درباره نویسنده

مای اصفهان
مای اصفهان

سایت مای اصفهان از سال 2001 میلادی تاکنون در اینترنت فعالیت دارد . این وب سایت مرجع بسیار از وب سایتها و افراد در زمینه های مختلف بوده است .

مقالات ثبت شده توسط مای اصفهان : 1265
اشتراک : 		  غنی سازی تنقلات کودکان در فیس بوک تویتر مای اصفهان

نظرات کاربران درباره غنی سازی تنقلات کودکان

  • برای مطلب غنی سازی تنقلات کودکان نظری وارد نشده است

    نظر خود را بعنوان اولین نفر در مورد غنی سازی تنقلات کودکان وارد نمائید

نظر شما درباره غنی سازی تنقلات کودکان

برای بازدیدکنندگان مخفی خواهد بود

حراجی های مای اصفهان
بازگشت به بالای صفحه