اخبار ستاره شناسی

رصدخانه دانشگاه كاشان ايرج صفايي اظهار كرد: به دنبال حركت انتقالي زمين به دور خورشيد، خورشيد مسيري را در بين ستارگان در طول سال طي مي كند كه اين مسير را دايره البروج مي گويند.

وي ادامه داد: از آنجا كه همه سياره ها در حركت مداري خود به دور خورشيد به طور تقريبي در يك صفحه قرار مي گيرند، منطقه اي را كه از ديد ناظر زميني، سياره ها در آسمان طي مي كنند منطقه البروج مي گويند و دو سياره ناهيد و تير به عنوان سياره هاي داخلي در اين منطقه حركت مي كنند.

صفايي افزود: ما از روي كره زمين به طور متوسط مي توانيم شاهد 13 گذر سياره تير از مقابل خورشيد در هر قرن باشيم و گذرهاي سياره تير در ماه هاي ارديبهشت و آبان رخ مي دهد كه در گذرهاي ارديبهشت، سياره تير در گره نزولي عبور مي كند، در صورتي كه در ماه آبان اين سياره از گره صعودي درحال عبور است و مدار سياره تير چندان هم به صورت بيضي بسته نيست و پيچيدگي زيادي دارد. 

به گفته وي عبور سياره از گره نزولي هنگامي رخ مي دهد كه سياره از خورشيد فاصله بيشتري دارد و به ناظران زميني نزديك تر است، اما در هنگام عبور از گره صعودي كه اينك در آبان ماه رخ مي دهد سياره به خورشيد نزديك تر بوده و از ناظران زميني دورتر است، بنابراين اندازه ظاهري آن نيز كوچك تر است. 

صفايي تاكيد كرد: اندازه ظاهري سياره در گذرهاي ارديبهشت حدود 12 ثانيه قوسي است، اما در گذرهايي كه در آبان رخ مي دهد اندازه ظاهري سياره حدود 10 ثانيه قوسي بيشتر نيست و از طرفي احتمال مشاهده گذر در گره نزولي (در ارديبهشت) نصف حالتي است كه گذر در گره صعودي و در آبان رخ مي دهد.

وي افزود: بنابراين گذر سياره تير در 20 ارديبهشت 1395 در حالتي رخ مي دهد كه سياره به ما نزديك تر و رصد آن جالب تر است، چرا كه اندازه ظاهري آن حدود 12 ثانيه قوسي و واضح تر است. 

صفايي گفت: گذرهاي بعدي سياره تير در آبان 1398، 1411، 1418 و ارديبهشت 1428 رخ مي دهد، بنابراين پس از گذر در ارديبهشت 1395 گذر مشابه بعدي در ارديبهشت 1428 رخ خواهد داد و فرصتي است كه تا 33 سال ديگر تكرار نمي شود.

وي افزود: نخستين لحظه قرار گرفتن سياره تير در مقابل خورشيد حدود ساعت 14 و 41 دقيقه بعدازظهر دوشنبه 20 ارديبهشت و كل مدت گذر حدود هفت ساعت و 29 دقيقه است.

صفايي خاطرنشان كرد: در تمامي نقاط ايران از بعداز ظهر تا زمان غروب خورشيد، پديده گذر حتي بدون تلسكوپ با چشم و البته فيلتر مخصوص قابل مشاهده است و مشاهده خورشيد نيز در هر موقع از سال بدون استفاده از عينك هاي رصد خورشيد گرفتگي زيان آور است، بنابراين سفارش مي شود هنگام رصد از فيلتر مطمئن استفاده شود.

وي افزود: رصد اين پديده در هنگام غروب خورشيد به دليل عبور نور خورشيد از ضخامت بيشتر جو ساده تر است اما در همان زمان هم بايد از فيلتر استفاده شود.

مسئول رصدخانه دانشگاه كاشان گفت: همزمان با اين رويداد و پديده نجومي، رقابت علمي گذر تير نيز روي مي دهد.

وي افزود: به اين منظور و به دليل هدفمندتر شدن فعاليت هاي علمي مرتبط با اين رويداد، سازمان فضايي ايران، آيوتا خاورميانه و رصدخانه دانشگاه كاشان با همراهي و حمايت انجمن نجوم ايران، اتحاديه جهاني نجوم و ماهنامه نجوم، برنامه اي را با عنوان رقابت علمي گذر تير ساماندهي و برنامه ريزي كرده اند.

صفايي خاطرنشان كرد: در اين برنامه گروه هايي 2 تا سه نفره تشكيل و پس از رصد اين رويداد، فرم ثبت رصد را به همراه ساير موارد خواسته شده تكميل و ارسال خواهند نمود.

مسئول رصدخانه دانشگاه كاشان افزود: داوران اين برنامه پس از بررسي سه تيم را به عنوان برگزيده انتخاب خواهد كرد.